Czy chiński Juan ma szanse zdetronizować amerykańskiego dolara?

Rosnąca pozycja Chin w handlu i finansach międzynarodowych powoduje, że coraz częściej mówi się o możliwości wyparcia dolara przez juana. Mimo dynamicznego rozwoju gospodarki Państwa Środka i rosnącego udziału juana w transakcjach globalnych, istnieje wiele czynników, które ograniczają szanse tej waluty na zastąpienie dolara w roli głównego środka rezerwowego i rozliczeniowego.

Rola dolara w systemie finansowym

Dolar amerykański pełni wyjątkową funkcję w światowej gospodarce. Jest najważniejszą walutą rezerwową i rozliczeniową, stanowiącą około 60% globalnych rezerw banków centralnych. W dolarze denominowane są najważniejsze surowce, w tym ropa i metale przemysłowe, a także większość międzynarodowych kredytów i obligacji. Powszechność użycia dolara wynika z zaufania do gospodarki USA, przewidywalnych regulacji i wysokiej płynności rynków finansowych.

Stabilność instytucji amerykańskich, niezależność Rezerwy Federalnej oraz ogromna skala rynku finansowego sprawiają, że dolar pozostaje walutą preferowaną przez inwestorów i rządy, zwłaszcza w okresach kryzysu.

Czynniki sprzyjające wzrostowi znaczenia juana

Chiński juan konsekwentnie umacnia swoją pozycję w globalnym systemie finansowym. Rozwój jego roli wspiera kilka procesów gospodarczych i politycznych.

Rozbudowa Inicjatywy Pasa i Szlaku, w ramach której Chiny finansują inwestycje w infrastrukturę i rozwój gospodarczy w Azji, Afryce i Europie, prowadzi do zwiększenia wykorzystania juana w rozliczeniach międzynarodowych.

Wprowadzenie cyfrowego juana (e-CNY) umożliwia testowanie nowych modeli płatności i zwiększenie dostępności chińskiej waluty poza granicami kraju.

Zwiększenie udziału juana w rezerwach walutowych banków centralnych oraz w indeksach obligacji międzynarodowych również wzmacnia jego pozycję jako środka lokaty kapitału.

Rozwój międzynarodowych umów swapowych zawieranych przez Ludowy Bank Chin pozwala na szersze wykorzystywanie juana w handlu regionalnym i rozliczeniach międzybankowych.

Ograniczenia i bariery przed dominacją juana

Mimo rosnącej roli juana w finansach międzynarodowych, istnieją poważne ograniczenia utrudniające jego globalną dominację.

Chiński system finansowy nadal opiera się na kontroli kapitału. Wpływa to na ograniczenie swobody przepływu środków i budzi wątpliwości co do przewidywalności decyzji regulatorów.

Ryzyko polityczne związane z ingerencją władz w sektor bankowy i gospodarkę zniechęca część inwestorów instytucjonalnych do lokowania dużych rezerw w aktywach denominowanych w juanach.

Płynność rynku finansowego w Chinach jest nadal znacznie niższa niż rynku dolarowego. Brak w pełni otwartego i głębokiego rynku długu publicznego ogranicza możliwości inwestycyjne.

Wiarygodność i stabilność systemu prawnego w Chinach jest niższa niż w Stanach Zjednoczonych, co wpływa na mniejszy poziom zaufania do długoterminowego trzymania rezerw w juanach.

Możliwe scenariusze rozwoju

W kolejnych latach juan prawdopodobnie będzie stopniowo zwiększać swój udział w globalnych rezerwach i rozliczeniach handlowych, zwłaszcza w Azji i krajach rozwijających się. Może stać się ważnym uzupełnieniem systemu walutowego i środkiem dywersyfikacji rezerw przez banki centralne.

Jednak nawet przy dalszym rozwoju cyfrowego juana i liberalizacji części rynków finansowych nie ma przesłanek, by w perspektywie krótkiej lub średniej zastąpił dolara jako dominującą walutę rezerwową i główny miernik wartości na świecie.

Źródła:

1. „The Rise of the Renminbi in Global Finance”, 2020, Helena Li
2. „Currency Internationalization and Reserve Currencies”, 2021, Martin Schäfer
3. „Dollar Dominance and Geopolitical Shifts”, 2019, Katarzyna Wójcik
4. „Digital Yuan and the Future of Currency Competition”, 2022, Tomasz Głowacki